รู้จักสมอง

                หากกล่าวถึงสมองแล้ว   หลายคนมักมองว่าเรื่องระบบการทำงานของสมองเป็นเรื่องซับซ้อนที่เข้าใจได้ยาก   แต่ความซับซ้อนของสมองนี่แหละคือคำตอบของสติปัญญาที่ฉลาด   เพราะฉะนั้นหากคุณอยากเป็นที่ฉลาดก็ต้องให้ความสำคัญกับสมองของคุณเอง   คนทั่วไปมักเข้าใจว่าการที่เราจะมีสมองดีได้นั้น   ต้องเริ่มจากช่วงวัยเด็กหรือวัยรุ่นที่อยู่ในช่วงการศึกษาเล่าเรียนเท่านั้น   แต่ในความเป็นจริงแล้วคนทุกวัยจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องหมั่นดูแลรักษาสมองของคุณให้สามารถทำงานได้อย่างเป็นปกติ

                การที่เด็กมีการเรียนรู้ได้รวดเร็วกว่าวัยผู้ใหญ่ก็เนื่องจากเป็นช่วงวัยที่กำลังมีพัฒนาการทางสมองอย่างรวดเร็ว   แต่นั้นก็ไม่ได้หมายความว่าผู้ใหญ่หรือวัยชราจะไม่เกิดพัฒนาการทางสมอง

                ทุกคนคงเห็นด้วยว่าสมองเป็นอวัยวะที่มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งอาหารและอาหารเสริมที่วางขายตามท้องตลาดทั่วไปมักโฆษณาว่ามีส่วนช่วยในการทำงานของสมอง   เมื่อกินเข้าไปแล้วจะทำให้สมองดีและมีความฉลาดมากยิ่งขึ้น   คุณเชื่อเรื่องราวเหล่านั้นหรือ ไม่   พ่อแม่ที่อยากให้ลูกเป็นเด็กฉลาด   เรียนหนังสือเก่ง   ต่างพยายามหาวิธีที่จะเสริมสร้างความฉลาดให้กับเจ้าตัวน้อย   แต่คุณมั่นใจได้อย่างไร   วิธีที่คุณกำลังปฏิบัติอยู่นั้นเป็นวิธีที่ถูกต้องเหมาะสมที่สุดแล้ว

                ยังมีเรื่องราวของสมองและการอัพเกรดสมองอีกมากมายที่คุณคาดไม่ถึง   ความคิดที่ว่าความฉลาดเป็นเรื่องที่สร้างได้ยากและขึ้นอยู่กับพันธุกรรมเป็นตัวกำหนดเท่านั้น   เป็นเรื่องที่คุณควรศึกษาเพิ่มเติม   และสามารถจะตอบคำถามในหลายๆสิ่งที่คุณเคยสงสัย   แต่ยังไม่มีโอกาสหาคำตอบที่แท้จริง

                ก่อนอื่นที่เราจะไปเรียนรู้เรื่องราวการอัพเกรดสมอง   จำเป็นอย่างยิ่งที่เราต้องเริ่มจากการทำความรู้จักกับสมองของเราเอง

สมองของเรา

                ร่างกายของคนเราประกอบไปด้วยอวัยวะหลายส่วน   ซึ่งล้วนมีความสำคัญตามแต่ละหน้าที่ที่แตกต่างกันไป   เราจึงจำเป็นต้องบำรุงดูแลรักษาอวัยวะทุกส่วนของร่างกายให้สามารถทำงานอย่างเป็นปกติ   และที่สำคัญก็ต้องพยายามให้อวัยวะทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ   สมองของเราก็เป็นอวัยวะหนึ่งที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก

                หากเปรียบร่างกายและอวัยวะอื่นๆ   เป็นส่วนตัวเครื่องจักร   สมองก็คือระบบควบคุมที่เป็นหน่วยสั่งงานให้เครื่องจักรสามารถทำงานได้   การทำงานของร่างกายจึงขึ้นอยู่กับการสั่งการของสมองเป็นสำคัญ   การมีสมองที่ดีและสามารถทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ   จะทำให้ร่างกายเคลื่อนไหวได้อย่างเป็นปกติ   และยังหมายถึงความสามารถในการเรียนรู้ได้อย่างดีหรือที่เราเข้าใจว่าเป็นความฉลาดนั่นเอง

                สมองเป็นระบบการทำงานที่มีกลไกซับซ้อน   แต่ด้วยความรู้ทางวิทยาศาสตร์ทำให้เราสามารถเข้าใจการทำงานและการสั่งการของสมอง   ซึ่งจะช่วยให้เราเข้าใจความฉลาดของคนเราได้เป็นอย่างดี   และนำไปสู่การสร้างความฉลาดให้เกิดขึ้นได้อย่างเหมาะสม   โดยทั่วไปเราทราบกันอยู่แล้วว่า   สมองแบ่งเป็นสองส่วนคือ   สมองซีกซ้ายและซีกขวา

ที่มารูปภาพ : www.dmc.tv 

สมองซีกซ้าย   ทำหน้าที่เกี่ยวกับ

                     ความคิด

                     การใช้เหตุผล

                     การวิเคราะห์

                     การคำนวณ

                     ทักษะด้านภาษา

                     การเคลื่อนไหวร่างกาย

สมองซีกขวา   ทำหน้าที่เกี่ยวกับ

                     การรับรู้

                     อารมณ์

                     จินตนาการ

                     คุณธรรม

                     ความสัมพันธ์

                     ศิลปะ

          หากจะกล่าวง่ายๆ  ก็คือ  สมองซีกซ้ายคือศาสตร์และสมองซีกขวาคือศิลป์   โดยที่มีการทำงานแยกจากกันและไม่สามารถทำงานแทนกันได้   สิ่งที่เป็นสะพานเชื่อมโยงสมองสองซีกให้ทำงานร่วมกันก็คือ   กล้ามเนื้อ   โดยที่กล้ามเนื้อส่วนนี้ก็มีความสำคัญโดยตรงกับประสิทธิภาพการทำงานของสมอง   คือหากมีการเรียนรู้ที่เหมาะสมก็จะทำให้กล้ามเนื้อในส่วนนี้มีความแข็งแรง   แสดงว่าคุณจะเป็นคนที่มีสมองดี

ที่มารูปภาพ : www.myfirstbrain.com

โครงสร้างของสมอง

ส่วนประกอบของสมอง 3 ส่วน

                       . สมองส่วนหน้า

                       . สมองส่วนกลาง

                       . สมองส่วนท้าย

สมองส่วนหน้า   แบ่งออกได้ดังนี้

                      . Cerebrum   หรือ   เซรีบรับ  เป็นส่วนที่มีขนาดใหญ่และมีรอยหยัก   มีหน้าที่เกี่ยวกับความคิดสติปัญญา   เป็นศูนย์กลางที่คอยควบคุมการทำงานของอวัยวะในร่างกาย   รวมถึงประสาทสัมผัสทั้งห้า   ได้แก่   การมองเห็น   การได้ยิน   การดมกลิ่น   การรับรส   นอกจากนั้นยังเกี่ยวข้องกับการสื่อสารทางภาษา   การควบคุมบุคลิกภาพ   พฤติกรรม   การแสดงออกทางอารมณ์   ที่สำคัญของสมองส่วนนี้เกี่ยวข้องโดยตรงกับความทรงจำระยะสั้นและระยะยาว   จึงเป็นส่วนที่มีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตประจำวันเป็นอย่างมาก

                        . Thalamus   หรือ   ทาลามัส  มีหน้าที่หลักเกี่ยวข้องกับกระแสประสาท   คือ   รวบรวมกระแสประสาทและส่งผ่านกระแสไปยังสมอง

                         . Hypothalamus   หรือ   ไฮโพทาลามัส  ส่วนนี้อยู่ใต้ทาลามัส   และอยู่ติกับต่อมไร้ท่อให้ทำงานประสานกันได้ด้วยการสร้างฮอร์โมน   อีกทั้งยังมีหน้าที่ควบคุมการเต้นของหัวใจ   ความรู้สึกอิ่มหรือหิว   ความกระหาย   กระบวนการเผาผลาญอาหารในร่างกาย   อุณหภูมิในร่างกายอารมณ์   รวมถึงความรู้สึกทางเพศ
                           . Olfactory  bulb  หรือ   ออลแฟคทอรี  บัลบ์  เป็นสมองที่มีหน้าที่สำคัญในการเป็นศูนย์รวมการรับกลิ่น

สมองส่วนกลาง

                สมองส่วนนี้มีหน้าที่สำคัญในการเป็นจุดเชื่อมระหว่างสมองส่วนหน้า   และสมองส่วนท้ายเพื่อให้สามารถส่งกระแสประสาทเชื่อมโยงถึงกันได้   อีกทั้งยังมีส่วนสัมพันธ์กับการทำงานของตา   คือควบคุมการทำงานของม่านตาและนัยน์ตา

สมองส่วนท้าย  ประกอบด้วย

                      . Cerebellum   หรือ   เซรีเบลลัม   มีหน้าที่สำคัญในการควบคุมการทำงานของอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวของร่างกาย   และช่วยให้สามารถทรงตัวได้อย่างเป็นปกติ

                  . Pons   หรือ   พอนส์  มีความสำคัญในการเชื่อมโยงระหว่างเซรีรับเบลัมรวมไปถึงไขสันหลัง   ให้สามารถส่งกระแสประสาทถึงกันได้

                        .  Medulla  oblongata   หรือ   เมดัลลา   ออบลองกาตา  เกี่ยวกับการทำงานของประสาทอัตโนมัติ

คุณรู้ไหมว่า

อวัยวะทางด้านซ้ายถูกควบคุมด้วยสมองซีกขวา   อวัยวะทางด้านขวาถูกควบคุมด้วยสมองซีกซ้าย

                โครงสร้างของสมองที่กล่าวถึงนั้นเป็นเพียงองค์ประกอบหลักที่มีหน้าที่สำคัญ   แต่ในสมองของเรายังประกอบด้วยส่วนต่างๆ   ที่มีรายละเอียดมากกว่านี้   การได้ทำความรู้จักกับสมองจะช่วยให้เรามองภาพกลไกการทำงานของสมองได้ดีมากขึ้น

                อย่างที่เรารู้กันดีว่าสมองมีหน้าที่สำคัญเกี่ยวกับความคิดและความทรงจำ   ซึ่งเป็นผลมาจากการสื่อสารข้อมูลผ่านการเชื่อมโยงของกระแสไฟฟ้าภายในสมอง   จึงส่งผ่านกระแสประสาทระหว่างส่วนต่างๆ   กันได้   เมื่อเรารู้แล้วว่าในสมองของเราเป็นอย่างไรบ้าง   ก็ต้องต่อด้วยการเรียนรู้การทำงานของสมอง   ที่จะเป็นคำตอบได้ว่า   เราสามารถเคลื่อนไหวร่างกายตามที่ต้องการแอละดำเนินชีวิตอยู่ได้อย่างในตอนนี้ได้อย่างไร

ที่มาวีดีโอ : https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=ZC9erAjsz6A

พัฒนาการทางสมอง

                สิ่งที่ทำให้คนเรามีสมองที่มีประสิทธิภาพแตกต่างกันอาจเกิดจากปัจจัยหลายประการ   แต่ปัจจัยที่มีผลเป็นอย่างมากก็คือ   พัฒนาการทางสมองเมื่อเราทำความรู้จักกับสมองแล้วก็มาลองดูกันว่าพัฒนาการทางสมองของคนเราเป็นอย่างไร

                จุดเริ่มต้นของพัฒนาการทางสมอง   เริ่มตั้งแต่ตอนที่เราอยู่ในครรภ์ประมาณ 2 สัปดาห์   เจริญเติบโตต่อเนื่องจนถึงแรกคลอด   หลังจากนั้นสามารถแบ่งพัฒนาการออกได้เป็นสองช่วงคือ

-                   ช่วงอายุต่ำกว่า 12 ปี เด็กจะมีพัฒนาการทางสมองอย่างรวดเร็ว

-                   ช่วงอายุหลัง 12 ปี จะมีพัฒนาการที่ช้าลง   จนถึงอายุประมาณ 20 ปี สมองก็จะมีการเจริญเติบโตที่สมบูรณ์

ทที่มาหนังสือ :  เรียนเก่ง  รู้เร็ว  จำดี  มีหัวคิด  ด้วยสุดยอดวิธีการอัพเกรดสมอง. กรุงเทพฯ : ไพลิน, 2552. 224 หน้า